Vorige week nam het Verzekeringscomité van het Riziv een belangrijke beslissing over de terugbetaling van circumcisie. Het betreffende wetsontwerp is al klaar. Deze beslissing, die naar verwachting in januari van kracht wordt, zal een aanzienlijke impact hebben op de dagelijkse praktijk. De discussie is ingegeven door zowel een medische als een ethische invalshoek.

De kern van de discussie spitst zich toe op twee elementen. Er is ten eerste de medische reflectie dat een kind zonder fimosis, recidiverende infecties of andere verwikkelingen geen besnijdenis zou moeten ondergaan. Daarnaast speelt een sterk ethisch argument waarover de discussie al langer woedt:  ouders zouden geen onomkeerbare, medisch niet-noodzakelijke ingreep voor hun kind mogen beslissen, aangezien het kind hierover geen inspraak heeft. Dit principe wordt toegepast op zowel jongens als meisjes, hoewel de gevolgen verschillen. 

Deze ethische discussie leidde nu tot een concreet voorstel.

Nieuwe terugbetalingscriteria 

De nieuwe regeling beperkt de terugbetaling van circumcisie, ongeacht de leeftijd van de patiënt, tot drie strikt gedefinieerde medische indicaties:

1. Lichen sclerosus et atrophicans (een specifieke huidaandoening).

2. Aangeboren urologische afwijkingen: situaties waarbij er een verhoogd risico is op infecties, zoals bij diep gelegen ostia.

3. Peniscarcinomen

Enkel circumcisies die aan één van deze criteria voldoen, zullen nog geattesteerd en terugbetaald mogen worden. 

Merkwaardig is dat de wetenschappelijke vereniging van urologen adviseerde over deze criteria, maar dat advies legde het Verzekeringscomité grotendeels naast zich neer, aldus insiders. “Men heeft er blijkbaar alleen die aspecten uitgepikt die het beste in het eigen kraam pasten.”

Gevolgen voor de praktijk 

Alle andere circumcisies, inclusief rituele circumcisies en ingrepen bij bijvoorbeeld geriatrische diabetespatiënten met recidiverende balanitis die niet onder de strikte criteria vallen, worden op basis van deze beslissing vanaf wellicht 1 januari 2026 beschouwd als niet-medisch geïndiceerde, esthetische ingrepen.

Dat heeft belangrijke consequenties:

• Deze ingrepen mogen chirurgen niet meer via de klassieke nomenclatuur aanrekenen.
• Ze zullen een factuur met btw moeten opstellen, vergelijkbaar met plastische heelkunde.
• De patiënt zal de volledige kostprijs zelf moeten dragen.

Het Riziv liet alvast weten dat het streng zal controleren op het feit of deze nieuwe regels zullen worden nageleefd. Wie toch onterecht attesteert, riskeert problemen, vernamen de artsen.

Deze maatregel heeft sowieso een grote impact want het gaat om een significant aantal ingrepen. Jaarlijks worden er in België circa 30.000 circumcisies uitgevoerd. De kans bestaat dat zo een aantal ingrepen in de illegaliteit zullen worden verricht.

Kostenbesparing speelde bij deze beslissing hoogstwaarschijnlijk mee, maar de principiële ethische overweging zou als belangrijkste drijfveer de doorslag hebben gegeven. Een maatschappelijk debat vooraf zou bij dergelijke kwesties uiteraard niet misstaan. Voorlopig lijkt de ingangsdatum van januari wel vast te liggen.