De geplande beperking van de ereloonsupplementen in de ambulante zorg dreigt voor veel artsen het begin van het einde te worden. “Als dit plan doorgaat, dan verdwijnen praktijken, lopen de wachttijden op en raken ziekenhuizen overbelast,” waarschuwt de Brusselse gynaecologe Iphigénie de Selliers in een interview met het internationale zakenblad Forbes.
Het is uitzonderlijk dat Forbes aandacht besteedt aan de situatie van Belgische artsen. Maar de plannen om supplementen in de ambulante zorg te beperken tot maximaal 25%, zorgen voor zoveel ophef dat ook de Belgische editie van Forbes erover bericht. In het artikel ‘Ce que la réforme des honoraires ne dit pas sur l’avenir du soin en Belgique’ spreekt dr. de Selliers namens een collectief van Brusselse gynaecologen. Hun boodschap is duidelijk: deze hervorming raakt aan de fundamenten van kwaliteitsvolle zorg.
Minister Vandenbroucke verdedigt de plannen met het argument dat supplementen de zorg onbetaalbaar maken. Maar Iphigénie de Selliers betwist dat: “Volgens cijfers van het KCE heeft amper 0,9% van de Belgen in 2023 zorg uitgesteld om financiële redenen. En dat ging vooral over tandzorg en huisartsen, niet over specialisten.”
Bovendien, zegt ze, “zijn mensen met een verhoogde tegemoetkoming al vrijgesteld van supplementen. En de helft van de patiënten heeft een hospitalisatie- of aanvullende verzekering die supplementen (deels) terugbetaalt. De anderen maken een bewuste keuze: zij willen meer tijd, meer aandacht, en zijn bereid daar iets extra voor te betalen.”
Geen luxe, maar noodzaak
Supplementen zijn volgens haar geen luxe, maar een voorwaarde om kwaliteitsvolle zorg te blijven aanbieden. “Wij voorzien consultaties van minstens een half uur, staan klaar voor spoedgevallen – ook ’s avonds en in het weekend – en investeren voortdurend in bijscholing en materiaal. Dat kan niet aan een basistarief van 33 euro.”
Zelfstandige artsen dragen alle kosten zelf. “Van echotoestellen tot verzekeringen en software: wij betalen alles zonder steun van de overheid. Een eenvoudige ledlamp kost al duizend euro. Dat zegt genoeg.”
De impact van de maatregel gaat veel verder dan de individuele praktijk. “Als zelfstandige artsen verdwijnen, verdwijnen ook jobs bij het administratief personeel, technici en leveranciers. En ook het systeem van aanvullende verzekeringen komt onder druk: als er minder supplementen zijn om terug te betalen, krimpt die markt, met gevolgen voor werkgelegenheid en fiscale inkomsten. Dit beleid kijkt enkel naar de korte termijn en negeert de gevolgen op lange termijn.”
Blinde vlekken
Volgens dr. de Selliers telt het plan van Vandenbroucke drie grote blinde vlekken:
Eerst en vooral is het schrappen van de partiële conventie een strategische fout, waarschuwt ze. “De flexibiliteit om gedeeltelijk te kunnen conventioneren geeft artsen ademruimte om hun praktijk leefbaar te houden. Zonder die keuzevrijheid duw je jonge artsen in een keurslijf: ofwel werken ze onder financieel onhoudbare voorwaarden, ofwel haken ze al af voor ze goed en wel begonnen zijn.”
Ook de nomenclatuur is een knelpunt, vervolgt ze. “We werken vandaag nog met tarieven uit een andere tijd. Ze houden geen rekening met de realiteit van vandaag: tijdsintensieve consultaties, multidisciplinaire samenwerking en technologie die voortdurend evolueert.”
En dan is er nog de rol van supplementen in de ziekenhuizen zelf. “In sommige instellingen gaat tot de helft van de supplementen rechtstreeks naar het ziekenhuisbudget. Denken dat je die geldstroom zomaar kan stilleggen zonder zware gevolgen, is een illusie.”
Een cascade van gevolgen
Als de beperking van de supplementen doorgaat, ziet dr. de Selliers een hele kettingreactie ontstaan: “Gespecialiseerde praktijken verdwijnen, wachttijden lopen op, ziekenhuizen raken overbelast. En jonge artsen zullen het zelfstandige model de rug toekeren.” Het gevolg is dat de gezondheidskloof zal toenemen, zeker buiten de grote steden, licht ze toe.
“Bovendien dreigt ook een ander gevaar: medische ‘woestijnvorming’. Als jonge artsen buiten het ziekenhuis niet meer rendabel kunnen werken, zullen velen zich niet meer vestigen. Dat versterkt de ongelijkheid, vooral in semi-landelijke gebieden en stedelijke randgemeenten waar nu al een tekort is aan artsen.”
Transparantie in plaats van afschaffen
Toch ziet de Brusselse gynaecologe alternatieven. “Hervorm de nomenclatuur, geef meer ruimte aan intellectuele en preventieve zorg. Regel supplementen via transparantie en controle, niet via afschaffing. En behoud de gedeeltelijke conventie, zeker voor starters. Anders snij je jezelf in de voet.”
Ze sluit af met een duidelijke waarschuwing. “Vandaag voelen we ons als artsen permanent gewantrouwd. Maar niemand kiest dit beroep om rijk te worden of in een cabriolet te rijden. We doen dit uit roeping. Als je dat fundament onderuit haalt, dan stort het systeem vroeg of laat in.”
